|
|
Oosteinde/Notweg
Het grootste deel van de Zak van Hauwert bestaat uit de
Dorpsweg (het zgn Oosteinde).

De bocht in de Zak van Hauwert 1947.
In de deuropening van het huis links staat Mevr.Singer met
een kleinkind.
De
geschiedenis van deze Dorpsweg wordt beschreven bij Westeinde.
Maar… aan het einde van de Zak van Hauwert, gaat de dorpsweg
over in de Notweg, een weg met een heel eigen geschiedenis:
De Notweg
Het oude woord ‘notte’ was in het Middelnederlands
de verzamelnaam voor al wat voor de landbouw en veeteelt nodig
was. Een notweg is een weg tot vervoer van veldvruchten, vee,
enz.
Deze notwegen kwamen vanouds op diverse plaatsen voor. Het
zijn paden die over andermans grond liepen en die men mocht
gebruiken om de eigen grond te kunnen bereiken.
De term ‘notweg’ kan misleidend zijn. Eigenlijk
wordt een erfdienstbaarheid van weg bedoeld.
Tot 1908 was de Notweg te Hauwert particulier bezit.
Op 6 maart 1689 werd bij Pieter Warius, notaris te Oostwoud,
een akte gepasseerd waarbij afspraken werden gemaakt tussen
enerzijds de eigenaren van de landerijen waarover de Notweg
liep, en anderszijds de landeigenaren die belang bij de Notweg
hadden. De gemaakte afspraken gingen o.a. over het onderhoud
van de weg en de ernaast gelegen sloot.
Ook werd in de akte bepaald dat overige personen de weg niet
mochten betreden, zie volgend citaat:
voorts worden gemelde geauthoriseerden wel ernstiglijk
aanbevolen toe te zien, dat de weg van niemand dan van degenen,
die er aan behoort, worde gebruikt; sulx dat haar wel expresselijk
geauthoriseert wordt, die zoeken eenig beest of beesten of
eenige voeragie daarover te rijden of te drijven of andersints
de weg in eenige manieren te gebruiken, daar niet aan behoorende,
dezelve te verbieden en zoo een simpel verbod niet mag helpen,
haar op eenige wettelijke wijze te intertueren, zoo na rechten
bevonden zal worden te behooren.
Toen in 1850 de Lagedijk voor rekening van de banne Hoog-
en Laag Zwaagdijk werd bestraat, richtten de eigenaars van
de Notweg een verzoek tot de banne (waaronder de Notweg toen
viel) dat ook de Notweg voor bannerekening mocht worden bestraat.
Dit verzoek werd niet gehonoreerd. De Notweg viel als particulier
eigendom buiten administratie en beheer van de banne.
Ook het verzoek van 1862 werd afgewezen.

Einde Notweg, 1938, uit een artikel in Panorama.
Links C. Tuinman die wei voor de varkens uit het vat haalt.
Rechts woont Jan Gelder.
Daar staat de weitank bij het hek. Het paardepadje nog midden
in de weg.
Achtergrond links brug voor 4 boeren en ook de molen van de
polder "De Eendracht". In de sloot de schuit van
Jan Gelder.
In 1867 werd aan de banne verzocht het water langs de Notweg,
dat banne-eigendom was, aan de Notweg af te staan, waardoor
deze kon worden verbreed en verbeterd, daar de Notweg met
ongunstige weersgesteldheden voor het gebruik als geheel ongeschikt
mag worden beschouwd te zijn.
Dit geschiedde bij notariële actie op 7 september 1867.
Voorwaarde was o.a. dat aan de ingelanden der banne Hoog-
en Laag Zwaagdijk vergunning verleend wordt de weg te allen
tijde vrij en ongehinderd te gebruiken, zowel voor voetgangers
als rijtuigen.
De Notweg was vanaf toen vrij toegankelijk voor eenieder,
echter nog steeds particulier bezit.
Pas in 1908 doet het bestuur van de Notweg afstand van de
weg ten gunste van de Ambacht van Westfriesland, genaamd ‘de
Vier Noorder Koggen’. De Notweg is vanaf die tijd een
openbare weg. 
Eind van 't Weggie (Notweg), 1949.
Links (in 1949) C. Tuinman, rechts J. Gelder. Bij Tuinman's
huis twee hooiklampen.
De dam rechts is van land bij "Gelder" (perceel land van fam.
C. Metselaar).
Tot 1976 liep het Oosteinde van Hauwert nog dood. Dat deel
werd de Zak genoemd. Wanneer iemand aankondigde dat hij in
de Zak op bezoek moest werd hem spottend de raad gegeven om
goed uit te kijken want as de zak dichthaald wier kon
je d’r nooit gien meer uit.
In het kader van ruilverkavelingswerkzaamheden in de Vier
Noorder Koggen is de 'Zak van Hauwert' doorgeprikt (1976).
Er werd een verbindingsweg tussen de Notweg en Onderdijk aangelegd.
Voor Hauwert het einde van een tijdperk.
Geraadpleegde bronnen:
1. Burenrecht, mandeligheid en erfdienstbaarheden, K.F.M.
Berger, 2004 2. De Notweg te Hauwert, S. Buisman, West-Frieslands
Oud en Nieuw, 9e jrg, 1935. Dit artikel is ook opgenomen in
het jaarboek 1995 van het Historisch Genootschap Hauwert.
3. Besluit van hoofdingelanden tot overname in eigendom van
de Notweg te Hauwert en het Laantje
naast het Hoogeland te Benningbroek, met bijgeschreven goedkeuringsbesluit
van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland,
en akte van afstand door het bestuur van de Notweg en
door de Nederlands Hervormde Gemeente te Oostwoud van de Notweg
(Westfries Archief)
4. Kroniek van West-Friesland, Westfries Genootschap, augustus
1976
|
|
|