Straten

H 17

Op een oude verpondingslijst van Gerrit Warmenhuijsen (nazaat van Gerrit Adriaensz. van Warmenhuijsen, schoolmeester en koster in Hauwert van 1624 tot 1678) is te zien dat er in 1731 ook al een boerderij op deze plek stond, toendertijd eigendom van Johannes Berkhout tot Hoorn (Dr. Johannis Berkhout). Waarschijnlijk woonde Johannes Berkhout in Hauwert want de doopboeken vermelden de doop van een aantal kinderen van het echtpaar Jan Pieters Berkhout en Geertje Claas Groot in de periode 1732 - 1742.

In het kadaster (vanaf 1832) wordt als eerste eigenaar genoemd Jan Butter. De familie Butter woont al vanaf het einde van de 18e eeuw in Hauwert (zie Jaarboek 2006, De familie Butter). Bij onderzoek naar de familie Butter blijkt dat de naam Buttter nogal varieerde eind 18e, begin 19e eeuw. Van Booter, Booterkoper, Butterkooper, werd de naam uiteindelijk Butter.

Bewoners:
1793 - ??? Jan Butter x Lijsbeth Klaas Beemster, veeman
Jan, geb. ca. 1764, en Lijsbeth, geb. ca. 1759, trouwden in 1785 en woonden in Midwoud. Cornelis, hun oudste zoon, werd in 1787 in Midwoud geboren.
De zuster van Lijsbeth was getrouwd met Jacob Visser en woonde op H 13. Moeder Beemster kocht H 17 voor Jan en Lijsbeth en vanaf toen woonden de zusjes Beemster naast elkaar in Hauwert.
Hoe lang Jan en Lijsbeth hier woonden is niet bekend.
Lijsbeth overleed in 1815.

1845-22-08 staat als datum in het kadaster met de aantekening 'scheiding'. Als eigenaar wordt Cornelis Butter genoemd. Is Jan Butter rond die tijd overleden?
Cornelis was de oudste zoon van Jan Butter en Lijsbeth Klaas Beemster. In 1825 kwam Cornelis naar Hauwert en ging wonen naast zijn vader op H 13. (Bron: watwaswaar.nl).
Waarschijnlijk had Jan Butter of Cornelis de boerderij op H 13 geërfd van Jacob Visser, die in 1823 kinderloos was overleden.

Als volgende eigenaar van H 17 noemt het kadaster Klaas Butter, zoon van Cornelis Butter en Geertje Bennemeer.

ca. 1845/48 - 1865 Klaas Butter x Trijntje Bakker, landman
Klaas (geb. 1819 in Hauwert) en Trijntje trouwden in 1842. In 'Verzameling van Aanteekeningen betreffende het dorp Hauwert vanaf 1450 en vervolgens' van dominee Gardingius van Rijgersma staat volgende opgetekend voor het jaar 1848:

In de maand Mei begon men een nieuwe Boerenplaats te bouwen voor Klaas Butter meer op het midden van de werf. In October voltooid.'
De jaartallen in de aantekeningen van de dominee verschillen vaak een aantal jaren van de werkelijkheid.

Ook meldt de dominee over het jaar 1849 wel iets heel macabers:
'Terwijl men in de maand Juny bezig was Kleizand te graven voor de straatweg, werd op het land, behoorende aan Klaas Butter en gelegen aan de Noordzijde een twintigtal lijken gevonden. Van Sommigen kon men ontdekken, dat zij niet op de gewone wijze waren begraven, daar zij in eene meer bijna half zittende en in een gedrukte houding lagen. Men dacht, dat dit land grootendeels zoo niet geheel wel met lijken vervuld was'.

Klaas en Trijntje kregen 8 kinderen. Hun dochter Trijntje trouwde later met Frans van der Deure, zoon van de toenmalige burgemeester. Dochter Cornelisje trouwde met haar neef Dirk Butter.
Klaas overleed in 1865.

1865/67 - ca. 1873 Trijntje Bakker, veehoudster x Klaas Pels, verver.
Trijntje hertrouwde in 1867 met Klaas Pels. Klaas was ook al eerder getrouwd geweest.
Zodra Jan, zoon van Klaas Butter en Trijntje Bakker, oud genoeg was om zelf de boerderij te bestieren, vertrokken zij.

ca 1873 - ca. 1917 Jan Butter x Aagje Speets, landman

Jan Butter

Aagje Speets

Jan, geb. ca. 1850 in Hauwert, zoon van Klaas Butter en Trijntje Bakker, trouwde in 1877 met Aagje, geb. ca. 1851 in Sijbekarspel, dochter van Simon Speets en Bregje Schimmel.
De twee zonen van Jan en Aagje vertrokken uit Hauwert. Simon werd verzekeringsinspecteur en Klaas ging het onderwijs in.

De boerderij op H 17 was zo'n 125 jaar in handen van de fam. Butter geweest, maar rond 1917 verkocht Jan de boerderij.
Jan overleed in 1923 en Aagje in 1933.

1917 - 1931 Nicolaas Ruijter x Catharina Johanna Beers, veehouder
Volgens het kadaster werd Joris Ruijter rond 1917 eigenaar van de boerderij. Hij woonde in Oosterblokker met zijn vrouw Marijtje Commandeur. Zijn zoon Nicolaas, getrouwd in 1917 met Catharina Johanna is hier gaan boeren. In 1931 vertrokken Nicolaas en Catherina Johanna naar de Beemster.

Rond 1931 worden Dirk en zijn broer Jan (woonachtig in de Beemster) beiden voor de helft eigenaar van de boerderij. Zij verhuurden de boerderij.

1931??? - ca. 1940
Het bewonersoverzicht Hauwert 1970 meldt als volgende bewoners:
- T. Houter. Of hij hier gewoond heeft en hoe lang is niet bekend.
- Willem Kool, veehouder. Dit is de vader van alle 'Koolen'. Jan Koster meldt in "De Pen" (Dorpskoeriers 1987):
'In de boerderij volgende op de scheerwinkel woonde Willem Kool met zijn vrouw en twee kinderen Klaas en Nelie'
- Reindert Laan, veehouder. Reindert vertrok rond 1940 naar de boerderij bij 'Avondlicht'.

ca. 1940 - 1945/50 Gert Buis x Marie Roozendaal, veehouder
Tijdens de oorlog woonden Gert Buis en Marie in de boerderij. Zij herbergden diverse onderduikers. Een van die onderduikers bleek niet te vertrouwen. Hierover staat een mooi verhaal in het Jaarboek 1995 (Schietpartij bij Klaas Bras, hoe kwam dat zo, Jacob van Klaveren).

1945/50 - 1961 Nicolaas (Niek) Velzeboer x Marianne Ruijter, veehouder
Niek, geb. 1914 in Beemster, trouwde in 1946 met Marianne, geb. 1921 in de Beemster. Zij kregen 5 kinderen.
December 1961 sloeg het noodlot toe. Op de niet-beveiligde overweg op Zwaagdijk reed het echtpaar tegen een trein. Ze overleefden het ongeluk niet.

1961 - ca. 1977 Piet Kramer x A.J. Scholte, veehouder
Piet Kramer werkte voor de erven Velzeboer en kocht ca. 1971 van hen de boerderij.
Na de verkaveling kocht hij een grotere nieuwe boerderij aan de nieuwe Dijk in Wervershoof en verkocht zijn boerderij aan Pe Schouten uit Zwaagdijk, de vader van de huidige bewoner Peter en de vorige bewoner Aad.

naar boven

H 21

In dit huis woonde vanaf eind 19e eeuw tot begin 21e eeuw altijd een timmerman. De eerst bekende timmerman was Cornelis Langedijk.

Bewoners:
??? - rond 1907 Cornelis Langedijk x Aafje Zwagerman, timmerman
Cornelis (geb. 1848 in Hauwert, zoon van Arien Langedijk en Anna Keetman) trouwde in 1873 met Aafje Zwagerman (geb. 1848 in Zwaag, dochter van Herke Zwagerman en Elisabeth Hoogland).
Cornelis overleed in 1903, 54 jaar oud, en Aafje in 1907, 57 jaar oud. Zij hadden een dochter, Anna.

ca. 1907 - ca. 1945/47 Herman Zwagerman x Elisabeth de Jong, timmerman
Herman (geb. in Wervershoof, zoon van Maarten Zwagerman en Grietje Leek) trouwde in 1908 met Elisabeth de Jong uit Rotterdam.
Elisabeth overleed in 1927, pas 46 jaar oud.
Herman hertrouwde in 1930 met Gerritje Kersberger uit Abcoude-Proostij. Gerritje overleed in 1957 en Herman in 1966, 91 jaar oud.

Wat herinneringen van Jan Koster over Herman:

'Hij werd vaak Hermpie genoemd omdat 't zo'n klein mannetje was. Hij was 't type van de ouderwetse gedegen dorpstimmerman. Wat uit Herman z'n handen kwam was een goed stuk vakwerk daar kon je van opaan. Herman was ook lid van de "soos", een gezelschap oudere heren die één avond in de week de tijd kortten met kaarten of biljarten. Herman stond bekend als een goede kaarter die zich nooit "vergooide".

Rond zijn 65e jaar stopte Herman met het bedrijf en ging met Gerritje in het huisje ernaast wonen (H 19).

ca. 1945/47 - 1957 Teunis Mantel, timmerman
Na de oorlog kwam Teunis Mantel naar Hauwert. Gegevens over zijn gezin zijn nog niet bekend. Op schoolfoto's zijn in ieder geval zijn zonen Jan en Teun te zien (zie beeldbank).
Teunis heeft hier ongeveer 10 jaar het timmerbedrijf gerund. Rond 1957 vertrok hij naar Zuid-Scharwoude.
De Dorpskoerier van 9 augustus 1957 meldt dat de timmerwoning van T. Mantel leeg staat en de koerier van 1 november 1957 vermeldt dat Jb. Balder uit Alkmaar in de timmerzaak gaat wonen.

1957 - 2006 Jacob Balder x Brechje de Ruiter, timmerman
Zoals de dorpskoerier al meldde: eind 1957 kwamen Jacob en Brechje (in Hauwert bekend als Bregje) uit Alkmaar naar Hauwert. Jaap en Brechje hadden 2 kinderen: Alma en Jacco. Jacob en Brechje waren beiden actief in het verenigingsleven. Zo waren ze lid van Zanglust.

In 2006 vertrokken ze naar Hoorn.

H 23

In maart 1909 krijgt P. Zwagerman vergunning om een woonhuis te bouwen naast de kaasfabriek.

Bewoners:
1909/10 - 1924 Pieter Zwagerman x Ariaantje Lewis
Eerder hadden Pieter en Ariaantje een winkeltje, zie Verdwenen winkeltje naast H 45.
Pieter en Ariaantje hebben hier waarschijnlijk gerentenierd, want zij waren bijna 65 jaar toen zij op H 23 gingen wonen. Zij overleden beiden in 1924.

1924/25 - 1960 Jan Bruin x Marijtje Bras, kapsalon
Jan, geb. 1901 in Hauwert, was een van de 6 zonen van Klaas Bruin en Maartje Langereis. Hij trouwde in 1925 met Marijtje, geb. ca. 1906 in Andijk. Jan en Marijtje kregen 2 zonen, Klaas en Evert.

Jan Bruin en Marijtje Bras met Klaas en Evert

Volgens Jan Koster ("DE PEN") had Jan het hele dorp 'als klant en in de scheerwinkel werden dan ook de dorpsnieuwtjes verhandeld, want de vaste scheerklanten bleven in de regel nog wat napraten en "lagen" in een hoekje ook nog vaak een kaartje'.
De bijnaam van Jan was O.K.K.: "Onze Kale Kapper".
Achter het huis was een grote tuin, waar hij altijd bezig was als er geen klanten waren.

Marijtje deed de damesafdeling van de kapsalon. De kapperszaak stond dan ook bekend als Kapsalon Bruin-Bras.

Jan en Marijtje waren beide, net als de andere leden van de fam. Bruin, zeer actief in het Hauwerts gebeuren. Marijtje vooral bij Zanglust. Hiervoor werd zij tot erelid benoemd.

In 1960 werd de kapperszaak opgeheven. Jan en Marijtje vertrokken naar Enkhuizen.
Zie ook Jaarboek 2001, Een verhaal over de Familie Bruin.

1960 - ??? Bertus Koning

H 25/27

Op 19 oktober 1907 werd door zes boeren uit Hauwert, waaronder de toenmalige burgemeester van Nibbixwoud, Jan Zeilemaker, de akte getekend voor de oprichting van de Coöperatieve Zuivelfabriek "De Volharding". Het gebouw (H 27)kwam in 1908 tot stand. De fabriek trad in werking eind 1908, begin 1909.
De fabriek begon klein, maar langzamerhand sloten zich steeds meer veehouders aan. Er vonden diverse aanpassingen plaats.
Volgende hinderwetvergunningen werden voor deze fabriek afgegeven (bron: Westfries Archief):

18 februari 1908: Plaatsen van een stoommachine boterkarn
21 juli 1927: Plaatsen en in werking brengen van 3 elektromotoren, elk 1 pk
28 augustus 1929: Uitbreiden van de stoomzuivelfabriek "De Volharding".

Links van de fabriek werd haaks een woning (H 25) aangebouwd voor de chefkaasmaker.

Bewoners H 25:
1908 - ?? Klaas en Antje Broers, kaasmakers
De eerste bewoners van deze woning waren broer en zus Broers. Klaas (± 1865-1941) en Antje (± 1859-1934) waren kinderen van Jan Broers en Klaasje van der Molen. Beide kinderen geboren in Winkel en alletwee ongehuwd.
Klaas was de kaasmaker en Antje hielp mee.

Hoe lang Klaas en Antje de kaasmakers waren is niet bekend.
Vanaf 1920 hadden zij een winkeltje op H 26. Deze winkel was gebouwd op initiatief van Pieter van der Molen. Hij zorgde er zo voor dat Klaas en Antje in hun eigen onderhoud konden voorzien. Klaas was nl. gehandicapt aan één hand.
Er staat nergens vermeld of die handicap door een bedrijfsongeval bij het kaasmaken was ontstaan.

?? - 1921 Elias Appel x Johanna Dekker
Het bewonersoverzicht uit 1970 vermeldt als volgende bewoners Elias en Johanna.
Zij woonden in ieder geval in 1919 in Hauwert. Een zoontje van hen, Nicolaas, werd dat jaar in Hauwert begraven.
Of zij ook kaas maakten is niet bekend. Op hun huwelijksakte staat als beroep van Elias metselaar vermeld, en Johanna was constuumnaaster. Het was net na de 1e wereldoorlog. Misschien dat zij tijdelijk dit beroep uitoefenden.

1921 - 1956 Leendert Blom x Jantje Peijs, chefkaasmaker

Leendert Blom

Leendert, geboren in Alkmaar, 1886, en Jantje, geboren in Heerhugowaard, 1889, waren in 1911 getrouwd.
Zij hadden twee kinderen, Gerrit, geboren in Graft, 1913 en Annie, geboren in Hauwert, 1922. Annie was kleuterjuffrouw van 1940-1949 op de bewaarschool in Hauwert.

Tijdens het verblijf van Leendert en Jantje vonden de grootste veranderingen plaats bij de zuivelfabriek.
In 1929 werd de fabriek flink uitgebreid. Er kwam een nieuwe melkontvangst en het kaaslokaal werd vergroot.
Toen de oorlog uitbrak en alles op rantsoen ging, moest "De Volharding" rond 1942 stoppen. De melk zou tijdelijk naar Oostwoud gaan, waar men nog wel brandstof had. Maar ook dit duurde maar kort.
In 1944 werd besloten de fabriek op te heffen.

De fabriek wachtte op een nieuwe bestemming. Die kwam al gauw. Door onenigheid met cafébaas Hoek tijdens het bevrijdingsfeest, werd het café geboycot (zie verslag hiervan in Jaarboek 1995, p.15). De verenigingen zochten een nieuwe plek om samen te komen. De fabriek stond te koop voor f 7.000,-. Op 24 mei 1946 wordt de fabriek het nieuwe verenigingsgebouw.
Leendert kon de woning blijven huren en werd de beheerder van het verenigingsgebouw, weer heel iets anders dan kaasmaken.

Na 35 jaar hier gewoond te hebben vertrokken Leendert (inmiddels 70 jaar) en Jantje in 1956 naar Alkmaar.

Interieur verenigingsgebouw

1956 - 1958 Piet Fijnheer x Jannie Bras
Piet Fijnheer werkte bij Jacob Schermer in de fouragehandel. De paar jaar dat hij naast het verenigingsgebouw woonde, vervulde hij ook de rol van concierge van het verenigingsgebouw.
In 1958 kocht hij een huisje (H 35) met 20 are tuingrond van Tijmen Balk. Hij vertrok toen uit het verenigingsgebouw.

1958 - 1968 Auke Schaafsma x Maja ??
De Dorpskoerier van 22 mei 1959 meldt dat A. Schaafsma de plaats van Piet Fijnheer in het Verenigingsgebouw heeft ingenomen en dat hij hoopt met zijn vrouw de belangen van deze stichting en het Witte Kruis te behartigen.
In 1968 vertrekken Auke en Maja naar Hoorn.

De laatste beheerder van het Verenigingsgebouw was Klaas Smit, de melkrijder. Klaas Smit ging in 1969 wonen op H 128.

In maart 1970 wordt het nieuwe dorpshuis geopend. Het verenigingsgebouw (H 27) en de woning (H 25) werden in 1969 verkocht aan de heer Weber uit Amsterdam. Deze ging er een constructiewerkplaats maken. In de woning kwam de bedrijfsleider Metz te wonen.

1969 - ?? Fam. Metz, bedrijfsleider constructiewerkplaats Weber.

Bewoners H 27 (bovenwoning):
19?? - 1958 Dirk Velt x Geer Zwagerman, timmerman
Nadat de kaasfabriek was omgebouwd tot Verenigingsgebouw wilde Dirk Velt gaan wonen op de voorzolder. Met Rijkssubsidie kon daar een woning voor f 4.800, -- in elkaar getimmerd worden. Deze woning werd gebouwd door timmerman Mantel. Blokker en Molenaar verzorgden het leidingwerk, Nooij het licht. Velt had een huis en de stichting een huurder. Alleen Leendert Blom was minder blij. Hij vreesde overlast.
De huur die voor de woning betaald moest worden bedroeg f 4,25 per week en de helft van de waterrekening.

In 1958 vertrokken Dirk en Geer Velt naar H 51.
Wie Dirk Velt was is te lezen in het Jaarboek 1995 ('Zo moet het en niet anders', D.Velt, p. 6-17).

1958 - 1967 Pieter Wittebol
Pieter woonde eerder op H 35. Dit huisje werd gekocht door Piet Fijnheer (die op H 27 woonde).
Piet betaalde f 6,25 per werk aan huur.

1967 - 1969 Mevr. Bierman-Hiemstra
Mevr. Bierman kwam van de Notweg 1. Na het overlijden van haar man was het tuindersbedrijf verkocht aan A.W. van Klaveren. Zij trok in de bovenwoning van het verenigingsgebouw. In 1969 vertrok mevr. Bierman naar de nieuwgebouwde woning H 109a.

Vanaf 1969 waren de woning en het Verenigingsgebouw eigendom van de fam. Weber.

Advertentie in de Dorpskoerier van 19 september 1969

Alles over de geschiedenis van de kaasfabriek en het verenigingsgebouw is beschreven in de Jaarboeken 2002 ('De fabriek', Koos Groot) en 2004 ('Het verenigingsgebouw', Koos Groot)

H 29/31

De kaasfabriek breidde uit, dus er was extra personeel nodig. In 1915 werd naast de Coöperatieve Zuivelfabriek "De Volharding" een dubbel woonhuis gebouwd voor het fabriekspersoneel. De chefkaasmaker woonde in het huis naast de fabriek (H 25).
In het 'Bewonersoverzicht Hauwert 1970' staan een aantal namen van bewoners. De namen blijken niet altijd te kloppen. Volgens Jan Koster ("De Pen", Dorpskoeriers 1987):
'De volgende woning(en) twee onder een kap zijn destijds gebouwd voor het fabriekspersoneel. De linker-woning is jaren bewoond geweest door Jacob Terbeek en de andere door steeds wisselende personen.'

Bewoners H 29:
1915 - ?? Elias Appel en Johanna Dekker
Elias en Johanna worden ook als bewoners van H 25 genoemd.

?? - ?? Franciscus Hendricus Beudeker x Johanna Adriana Catharina Bijhouwer, kaasmaker
Fransciscus en Johanna waren in het voorjaar van 1914 getrouwd. In een krantenbericht is te lezen dat Fransciscus in 1914 al in dienst was van de kaasfabriek van Hauwert:

Schager Courant 18-04-1914

Maar een werknemer van de kaasfabriek die een dienstbode vraagt?

begin jaren 30 - 1980/85 - Jacobus Terbeek, kaasmaker
Jacobus (roepnaam 'Jacques') Terbeek heeft hier ruim een halve eeuw gewoond. Jacques (geb. 1899) kwam uit Brummen (Gelderland). Hij is twee keer getrouwd geweest, in 1922 met Dieuwertje van Noord uit Oostzaan, en na 1961 met Hannie uit Amsterdam(?).
Nadat de kaasfabriek noodgedwongen in de oorlog werd opgeheven, bleef Jacques kaasmaker.

Jacques ter Beek aan de kaasbak bij zijn laatste werkgever Aurora.

In 1959 kocht Jacques de dubbele woning. Hij bleef zelf tot in de jaren 80 op H 29 wonen tot hij met Hannie naar Nibbixwoud vertrok.

Bewoners H 31:
Zoals Jan Koster al meldde in "De Pen" woonden op dit adres steeds wisselende personen. Zij woonden er meestal maar een korte tijd, waardoor over deze mensen maar weinig bekend is in Hauwert. Wat weten we wel? Als leidraad dient het 'Bewonersoverzicht Hauwert 1970'.

??? - 1925 Dirk Visser x Harmentje (of Hermijntje) Waal, melkrijder?
Dirk, geb. 1881 te Warder, trouwde in 1907 met Harmentje, geb. 1881 te Oosthuizen.
Beiden overleden op 45-jarige leeftijd, Dirk in 1925 en Harmentje in 1926. In het GRAVENBOEK, inhoudende aantekeningen van de graven en het begraven op het Kerkhof van de Nederlands Hervormde Kerk te Hauwert staat achter de naam van Dirk de íntigrerende notitie : 'Melkrijder? Drama?

?? - ?? K. Houter. Over Houter is (nog) niets bekend.

?? - ?? Aafje Thoma
Aafje (roepnaam 'Afie') was alleenstaand. In het Westfries Archief liggen stukken over een 'Overeenkomst met de fam. Ott en met Aafje Thoma over levensonderhoud' (1944-1949). Aafje woonde toen al niet meer op H 31. De stukken zullen nader onderzocht worden.
Afie overleed in 1949 op 80-jarige leeftijd. Zij is in Hauwert begraven.

rond 1940/48? Dirk Poppes
Dirk was tijdens de oorlogsjaren melkrijder voor de kaasfabriek, althans voorzover er nog melk gereden kon worden in die jaren. In de beeldbank van Hauwert staat een schoolfoto van de kinderen van Dirk uit 1947/48, dus toen woonde Dirk hier nog.

?? - 1959 G. Sierkstra
Toen Jacques Terbeek de dubbele woning kocht in 1959 woonde Sierkstra nog naast hem. In 1959 vertrok Sierkstra.

1959? -1966 Familie Oud
De Dorpskoerier van 12-01-1962 meldt dat J.P. Oud van Grootebroek naar H 31 verhuist.
En de koerier van 06-05-1966 bericht dat Gerrit Oud en zijn gezin naar Oosterwijzend vertrekken.

1966 - 1967 A.A.R. Schut x M. de Vries
A.A.R. Schut en M. de Vries vertrokken in 1967 naar de Bangert volgens de Dorpskoerier van 15-12-1967.